انواع قیر و کاربرد آن در دنیای مدرن امروز بر کسی پوشیده نیست. امروزه یکی از پرکاربردترین مواد و البته الزامیترین موارد برای ساختمان سازی، راه سازی و جادهها قیر است. کاربرد این ماده مهم یعنی قیر به علت وجود دو خاصیت در این ماده است. این خواص شامل غیر قابل نفوذ بودن در برابر آب و چسبندگی بالا می باشد که قیر را بسیار پرمصرف میکند. عمده مصرف قیر در راهسازی، جادهها و عایق کاری است. میتوان گفت زندگی ما انسانها به قیر گره خورده است و قیر از مهمترین مواد اولیه برای ساخت وسایل و موارد ضروری است.
برای خرید جامبوبگ قیر میتوانید روی لینک کلیک کنید تا متناسب ترین و بهترین محصول را دریافت کنید.
قیر چیست؟
قیر مادهای هیدروکربنی است به رنگ سیاه تا قهوه ای تیره به شکل خمیری که در عایق کاری، ساختمان سازی و ساخت آسفالت جادهها کاربرد دارد. قیر در سولفید کربن و تتراکلرید کربن کاملاً حل میشود و در دمای محیط جامد خواهد بود. اما با افزایش دما، به حالت خمیری درآمده و پس از آن قیر مایع میشود.
این ماده انواع گوناگونی دارد که هر یک از انواع آن، دارای کاربردی خاص و متنوع است. میتوان گفت قیر از مشتقات نفت محسوب میشود. پس از تولید قیر، بسته بندی قیر صادراتی از فعالیت های مهم در ایران محسوب می شود.
انواع قیر و کاربرد آن
قیر استخراج شده از نفت و رنگهای معدنی مخصوص، قیر خالص نام دارند که با توجه به منشاء تشکیل خود طبقهبندی خواهند شد. قیرهای خالص همچنین برای اینکه خواص مورد نظر برای کاربردهای مختلف پیدا شود، تحت فرآیندهای دیگر قرار گرفته و انواع قیر را (از جمله قیر دمیده، قیر طبیعی، قیر محلول، قیر امولسیون، قیر پلیمری و…) را تشکیل میدهند.
قیر نفتی یا غیر طبیعی
قیرها غالبا از تقطیر نفت خام به دست میآیند و چنین قیری قیر نفتی یا قیر تقطیری نامیده میشود. قیر نفتی محصول دو مرحله در تقطیر نفت خام در برجهای تقطیر است که در مرحله نخست تقطیر، مواد سبک مانند بنزین و پروپان از نفت خام جدا خواهند شد. این فرآیند را در فشاری نزدیک به فشار اتمسفر انجام میدهند. در مرحله دوم هم ترکیبات سنگین مانند گازوئیل و نفت سفید خارج شده و این فرآیند در فشاری نزدیک به خلاء امکان پذیر است. در نهایت مخلوطی از ذرات جامد بسیار ریز به نام آسفالتن باقی مانده که در ماده سیال گریسمانندی به نام مالتن غوطهور است، به جا می ماند.
قیر دمیده
قیر دمیده از دمیدن هوای داغ به قیرهای خالص در مرحله پایانی عمل تصفیه به دست میآید. در این مراحل هوای داغ با دمای ۲۰۰ تا ۳۰۰ درجه سانتیگراد توسط لولههایی که سوراخدار هستند به محفظه حاوی قیر دمیده شده و در اثر انجام این فرآیند، اتمهای هیدروژن موجود در مولکولهای هیدروکربوهای قیر، با اکسیژن هوا ترکیب میشوند و با تشکیل آب، عمل پلیمریزاسیون اتفاق خواهد افتاد. قیر دمیده نسبت به قیری مانند قیر خالص دارای درجه نفوذ کمتری است و درجه نرمی بیشتری را دارد. همچنین حساسیت کم تری نسبت به تغییرات دمایی نیز دارد. این نوع قیر بیشتر در ساختن ورقهای پوشش بام، باتریهای اتومبیل و اندود کاری مورد استفاده قرار خواهد گرفت. علامت اختصاری قیر دمیده به صورت R میباشد.
قیر مخلوط یا محلول
قیر مخلوط به مخلوطی از انواع قیر و یک حلال مناسب (مانند نفت سفید یا بنزین) گفته میشود. این قیر در درجهحرارت محیط مایع اطرافش است و یا با حرارت کمی به مایع تبدیل خواهد شد. قیر مخلوط در انواع آسفالتهای پوششی مورد استفاده قرار میگیرد و سرعت گیرش یا سفت شدن این نوع قیر بستگی به نوع محلول آن دارد. بهصورت مثال به دلیل سرعت بالای تبخیر بنزین، قیر حل شده در بنزین سریعتر سفت خواهد شد. این قیر، اصطلاحا قیر تندگیر و با نماد (RC) خوانده و نشان میدهیم.
قیر امولسیون
قیر امولسیون از مخلوط کردن قیر و آب و یک ماده امولسیونساز بهدست میآید و مقدار ماده امولسیون ساز در حدود ۰٫۳ تا ۰٫۵ درصد وزن قیر میباشد. مقدار آب مصرفی در این نوع قیر حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد وزن قیر است و ماده امولسیونساز معمولاً یک نمک قلیایی اسیدهای آلی یا نمک آمونیوم است که باعث باردار شدن ذرات قیر خواهد شد. به این ترتیب ذرات قیر در اثر بار القایی یکدیگر را دفع کرده و بهصورت کرههایی با قطر یکصدم تا یکهزارم میلیمتر در آب شناور میشوند.
استفاده از این نوع قیرها، باعث کاهش آلایندگیهای محیط زیستی شده و چون از نفت یا حلالهای قابل اشتعال استفاده نمیکنیم، خطر اشتعال در حین حمل و نقل قیر و صادرات قیر کاهش مییابد. از قیر امولسیونی برای آسفالت سرد در محیطهای مرطوب یا برای عایق کاریها استفاده میشود.
حمل و نقل قیر
میتوان گفت حمل و نقل قیر به خصوص قیر مذاب از پروسه های بسیار سخت محسوب میشود. در موارد پایین نکاتی که باید هنگام حمل و نقل قیر و صادرات آن در نظر داشت، ذکر شده است. همچنین در این صفحه در مورد بسته بندی قیر صادراتی مقاله ای قرار داده ایم که خواندن آن خالی از لطف نیست.
- بارگیری، حمل و نقل قیر و صادرات قیر و باراندازی چسبانندههای سیاه باید با دقت انجام گیرد.
- با توجه به انواع قیر و صادرات قیر مختلف و گونههای قیر باید آنها را جداگانه دستهبندی و انبار و استفاده کرد.
- آزمایش نمونههای گرفته شده از انواع قیر در کارگاهها باید طبق ویژگیهای خواسته شده در مشخصات قیرها باشد.
- مصالح چسباننده باید در مکانهای تمیز و حتیالمقدور سرپوشیده نگهداری شوند و از آلودگی آنها با خاک، مواد مضر، آب، یخ و برف شدید جلوگیری شود.
- انبارهای بسته باید به طور پیوسته تهویه شده باشند و از تجمع گازهای قابل اشتعال در آنها جلوگیری کنیم.
- انبارهای مواد چسباننده باید دور از آتش و مواد قابل اشتعال باشند و برای اعلام و اطفای حریق احتمالی در آنها تدابیر لازم اتخاذ شده باشد.
- قیر امولسیونها را میتوان تا چند ماه در انبار نگه داشت. اما اقدامات لازم برای جلوگیری از شکستن، لخته شدن و دلمه شدن آنها باید به صورت کامل انجام گیرد.
- هنگام انبار کردن هر چند وقت یک بار باید بشکههای امولسیون را بغلتانید و سر و ته کنید تا از رسوب و چسبیدن گلبولهای قیر به همدیگر جلوگیری کنید.